offzine.com
Projekt poświęcony fotografii oraz kulturze wizualnej.
Niektóre linki na tej stronie mogą być linkami afiliacyjnymi
Space-age, który nigdy nie odpłynął
Zanim przyszłość stała się gładka, czarna i dotykowa, miała ciężar. Epoka space-age — od lat 60. do wczesnych lat 80. — wykształciła język projektowania zakorzeniony w funkcji, kontroli i zaufaniu do technologii. Instrumenty kokpitowe, panele sterowania, czytelne oznaczenia, kolory ostrzegawcze. W latach 80. ten sposób myślenia nie zniknął — po prostu zmienił skalę i przeniósł się na nadgarstek.
Dobrze pamiętam ten czas. Dorastałem z marzeniami o eksploracji kosmosu, obserwując pierwsze elektroniczne zegarki Casio, wypełnione tym, co dziś wydaje się niemal naiwnymi komplikacjami: melodyjkami, podświetleniem, migoczącymi wyświetlaczami. Były obietnicą przyszłości....
I właśnie w tym miejscu pojawia się seria Citizen Ana-Digi. Połączenie wskazówek analogowych z wyświetlaczem cyfrowym nie było estetycznym kompromisem, lecz logiczną konsekwencją epoki. Czas przestał być abstrakcyjny — stał się danymi -> godziny, minuty, temperatura... Pomiar, nie dekoracja.
Zegarek jako instrument
Zegarki z serii Ana-Digi Temp zadebiutowały na początku lat 80., w momencie gdy elektronika przestała być ciekawostką, a zaczęła w namacalny sposób kształtować przedmioty codziennego użytku. Citizen eksperymentował z połączeniem analogowej czytelności z nowymi możliwościami, jakie dawały wyświetlacze cyfrowe i miniaturowe sensory. Funkcja pomiaru temperatury nie była marketingowym chwytem — odzwierciedlała fascynację epoki danymi, monitoringiem i kontrolą otoczenia.
Linia Ana-Digi Temp została zaprojektowana jako zegarek-instrument. Solidne koperty, wyraźne przyciski, techniczne tarcze i bezpośrednia, użytkowa estetyka podkreślały jej funkcjonalny charakter. W latach 80. modele te lokowały się pomiędzy sprzętem profesjonalnym a elektroniką konsumencką — skierowane do tych, którzy nie szukali ozdoby, lecz narzędzia „przyszłości”.
Choć wraz z rozwojem czysto cyfrowych, a później minimalistycznych projektów linia zniknęła z głównego nurtu, Ana-Digi Temp przetrwał jako jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli analogowo-cyfrowej epoki. Dziś pozostaje ikoną retro-futuryzmu — nie jako nostalgiczna reedycja, lecz autentyczny artefakt z czasu, gdy przyszłość była jeszcze surowa, techniczna i wyraźnie namacalna.
Forma, która mierzy
Model JG0070-11E Ana-Digi Temp jest jednym z najczystszych wyrazów tej filozofii. Wersja z okrągłą kopertą natychmiast komunikuje, że mamy do czynienia z narzędziem pomiarowym - paradoksalnie, bo czytelność, użyteczność jest tutaj dyskusyjna z powodu liczby wizualnych komplikacji i po prostu niewielkiego rozmiaru elementów. Masywna, szczotkowana stal nie próbuje błyszczeć — światło przesuwa się po niej, zamiast odbijać jak w lustrze. Czarny bezel wprowadza porządek wizualny, a czerwone akcenty dodają napięcia: subtelnego, technicznego, niemal ostrzegawczego. To detale bliższe laboratoriom i urządzeniom przemysłowym niż klasycznemu zegarmistrzostwu. I ponownie to podkreślę - jest nieco paradoksalnie, bo tutaj liczą się odczucia, nie twarde dane.
Ana-Digi Temp nie udaje elegancji. Jest surowy, precyzyjny, bezkompromisowy. Okno cyfrowe nie próbuje się ukrywać — stanowi integralną część konstrukcji. Wszystko ma tu swoje uzasadnienie, nawet jeśli pomiar temperatury na nadgarstku nie jest dziś już potrzebny. Sens pozostaje zapisany w formie.
Przyjaźń z androidem
Gdybym w jakiś sposób chciał określić esencję tego zegarka, to nieuchronnie przychodzi na myśl kultowy film Blade Runner Ridleya Scotta — nie dlatego, że zegarek pojawia się na ekranie (bo nie), lecz dlatego, że mógłby. Reprezentuje ten sam rodzaj retro-futuryzmu: przyszłość widzianą przez pryzmat przeszłości, ciężką, analogowo-cyfrową, gęstą od detalu. Technologia jako coś realnego, fizycznego i użytkowego. W świecie Deckarda Ana-Digi Temp nie byłby gadżetem — byłby po prostu przedmiotem codziennego użytku, który działa, tak, jak działały futurystyczne (wtedy) komputery z za małymi, wręcz analogowymi ekranami.
Dziś, w epoce zegarków projektowanych albo wokół skrajnej wizualnej czystości, albo przytłaczającej skali i funkcjonalności, JG0070-11E stoi nieco obok głównego nurtu. I właśnie to czyni go tak interesującym. Nie próbuje być nostalgicznym cytatem ani manifestem designu. Po prostu trwa — jako obiekt z czasu, gdy przyszłość wyobrażano sobie inaczej.
Citizen Ana-Digi Temp nie opowiada o czasie. Opowiada o sposobie myślenia o technologii. O momencie, gdy przyszłość miała kształt, ciężar i czerwone akcenty ostrzegawcze. I wciąż to czuję — za każdym razem, gdy ląduje na moim nadgarstku.
Z premedytacją pominąłem w tym wpisie kwestie techniczne, wymiary, ciężar, mechanizm, itd. - to wszystko można znaleźć w sieci - w zamian chciałem jedynie przekazać odczucia towarzyszące obcowaniu z tym modelem, specyficzną linią Citizena, która jest po prostu niezwykła. Egzemplarz widoczny na zdjęciach jest ze mną dopiero od niedawna — upolowany na japońskim rynku, za każdym razem przyciąga wzrok, przywołując dziecięce fascynacje czymś, co wciąż wydaje się być nadal gdzieś przede mną...
Dalsza lektura
Strona gówna | © offzine.com — Photography & Visual Culture